________________________________________

In het tweede blok (week 3 t/m 6) gaan we verschillende – voornamelijk fictieve – cultuuruitingen bekijken en lezen, en hebben we bronnen over diverse cultuuruitingen bestudeerd. Er is allereerst aandacht voor de moeilijkheden die het verbeelden van klimaatverandering met zich meebrengt. The great derangement, een non-fictiewerk van Amitav Ghosh (2016) (zie daarover tekst 3.1) over de crisis van de verbeelding heeft veel impact gehad op de literatuur en op de bestudering daarvan. Ook in beeldende kunst wordt gereageerd op klimaatverandering. Vergeleken met literatuur lijken in de kunsten kwesties rondom engagement van kunstenaars en zelfs activisme prominenter aanwezig. Meer dan schrijvers van literatuur proberen kunstenaars het publiek te betrekken bij hun kunst. Naast klimaatliteratuur en activistische eco-kunst gaan we ten slotte ook kennismaken met hoe in documentaires en films gereageerd wordt op de klimaatcrisis. Daarin worden steeds afwegingen gemaakt tussen het tonen van afbrokkelend poolijs, bosbranden en droge, gebarsten aardkorst enerzijds, en juist de pracht van de natuur gecombineerd met de oproep dat het nog niet te laat is anderzijds.

We hebben vooral aandacht voor westerse (en daarbinnen vooral Nederlandse en Vlaamse) cultuuruitingen. Dit wil echter niet zeggen dat deze uitingen representatief zijn voor de hele wereld en dat klimaatverandering overal op eenzelfde wijze wordt beleefd en verbeeld. Lokale culturele verschillen en geschiedenissen spelen daarin een rol. Zo wordt in Open city (2011) van de Amerikaans-Nigeriaanse schrijver Teju Cole een link gelegd tussen klimaatverandering en kolonialisme. Datzelfde gebeurt in Bangkok wakes to rain (2019) van Pitchaya Sudbanthad uit Thailand en in Heavens on Earth (1997) van Carmen Boullosa uit Mexico. Ook Amitav Ghosh, die behalve als schrijver vanThe great derangement vooral bekend is als fictie-auteur, legt in zijn romans de relatie tussen kolonialisme, imperialisme, klimaatverandering en migratie, bijvoorbeeld in Gun island (2019). In Nederland wordt die link tussen klimaatverandering en kolonialisme minder gelegd. Wellicht dat daar verandering in gaat komen nu ook de IPCC dit verband voor het eerst benoemt in haar rapport uit 2022.¹

In deze preview kunt u week 3 inzien.

________________________________________

Noot

1. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), (2022). Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. Working Group III contribution to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press. Beschikbaar online via: https://report.ipcc.ch/ar6wg3/pdf/IPCC_AR6_WGIII_FinalDraft_FullReport.pdf, laatst geraadpleegd op 27 juni 2022. Zie ook Yessenia Funes, 'Yes, colonialism caused climate change, IPCC reports', The Frontline, 4 april 2022, https://atmos.earth/ipcc-report-colonialism-climate-change/, laatst geraadpleegd op 6 april 2022.