Aan de Open Universiteit wordt een wetenschappelijke studie uitgevoerd naar de rol van alcoholgebruik in het dagelijks leven. Wij hopen dat u hieraan wilt deelnemen. Hieronder leggen wij uit wat dit onderzoek inhoudt, zodat u kunt beslissen of u wilt meedoen hieraan.

Lees deze informatie rustig door en vraag de onderzoekers om uitleg als u vragen heeft (zie contactgegevens hieronder).

Wat is het doel van het onderzoek?
Het onderzoek heeft als doel meer duidelijkheid te verschaffen over welke factoren maken dat sommige mensen meer drinken dan anderen. Informatie uit dit onderzoek kan gebruikt worden om interventieprogramma’s te verbeteren voor mensen die hulp zoeken voor hun alcoholgebruik.

Wat houdt het onderzoek in?
Tijdens het onderzoek zult u verschillende vragenlijsten invullen via een app op uw telefoon. Het onderzoek start op dag 1 met een startvragenlijst waarin achtergrondgegevens en aspecten van gedrag, persoonlijkheid en alcoholgebruik worden uitgevraagd. Het invullen van deze vragenlijst duurt zo’n 15 minuten.

Daarna begint het eigenlijke onderzoek waarin u gedurende 14 dagen drie keer per dag (tussen 9.30u ’s ochtends en 20.30u ’s avonds) een melding krijgt (via dezelfde app op uw telefoon) dat een korte vragenlijst klaar staat om ingevuld te worden. Vlak voordat u naar bed gaat, opent u zelf een korte vragenlijst waarin u een aantal afsluitende vragen kunt invullen, wederom via de app. Het invullen van deze vragenlijsten kost drie minuten per keer.

Aan het eind van het onderzoek (dag 16) vult u een afsluitende eindvragenlijst in waarin u kunt aangeven hoe u het onderzoek hebt ervaren (duur: twee minuten).

Wanneer u besluit deel te nemen aan het onderzoek, sturen wij u extra informatie over het onderzoek met daarbij ook een uitleg over het gebruik van de app. Uiteraard kunt u altijd (nu, gedurende of na afloop van het onderzoek) contact met ons opnemen bij vragen of opmerkingen (zie contactgegevens hieronder).

Wie kan deelnemen aan het onderzoek?
U kunt deelnemen aan het onderzoek als u voldoet aan de volgende voorwaarden: (1) u bent ouder dan 18 jaar, (2) u spreekt voldoende Nederlands (om de vragenlijsten die in het Nederlands zijn opgesteld te kunnen invullen) en (3) u drinkt 1x per week of vaker alcohol en/of alcoholvrije drank (denk aan 0.0 bier, wijn, cider, cocktails). Het niet noodzakelijk dat u veel of vaak alcohol drinkt. Voor het onderzoek is het juist van belang dat zowel mensen meedoen die relatief weinig alcohol drinken, als mensen die stevig drinken.

De app waarmee de vragenlijsten worden afgenomen is geschikt voor telefoons (of tablets) die werken met een Android-systeem (o.a. Samsung, Google, HTC, LG, Sony) en telefoons (of tablets) die werken met een Apple-systeem (iOS; o.a. iPhone). Het is voor het onderzoek dus noodzakelijk dat u een smartphone of tablet heeft die gebruikmaakt van een Android of Apple (iOS)-besturingssysteem. Wanneer u twijfelt of uw apparaat gebruikmaakt van bovengenoemde besturingssystemen kunt u natuurlijk altijd contact opnemen met ons (zie contactgegevens hieronder). Overigens is het niet nodig dat uw telefoon constant verbinding heeft met internet. De app is zo ingesteld dat deze ook ‘offline’ werkt.

Wat wordt er van u verwacht?
Er wordt verwacht dat u gedurende 14 dagen dagelijks vier keer per dag een korte vragenlijst invult via een app op uw telefoon of tablet. Daarnaast vult u voorafgaand aan het onderzoek een startvragenlijst in en na afloop van het onderzoek een eindvragenlijst (via uw telefoon of tablet).

Voor de kwaliteit van het onderzoek is het van belang dat u zo snel mogelijk de vragen invult wanneer u een melding krijgt dat er een nieuwe vragenlijst voor u klaar staat en dat u ’s avonds vlak voordat u naar bed gaat zelf een vragenlijst opstart om een aantal afsluitende vragen over die dag te beantwoorden. Dit betekent dat u gedurende de 16 dagen dat het onderzoek loopt, uw telefoon tussen 9.30u ’s ochtends en 20.30u ’s avonds goed in de gaten moet houden en constant bij u moet dragen met het geluid zoveel mogelijk aan.

Het is belangrijk om uw gewone dagelijkse leven te volgen. Start het onderzoek wanneer u twee normale weken voor de boeg hebt zodat het onderzoek een representatief beeld krijgt van de rol van alcoholgebruik in uw dagelijks leven.

Bij dit onderzoek is het logisch dat u soms een vragenlijst zult missen. Daar houden wij rekening mee. Ook wanneer u soms een vragenlijst mist, is uw deelname erg waardevol. Wij zijn blij met alle vragenlijsten die u kunt invullen!

Wat zijn de voor- en nadelen van deelname aan het onderzoek?
Deelname aan het onderzoek geeft u inzicht in uw eigen alcoholgebruik in het dagelijks leven. Ook levert u een waardevolle bijdrage aan onderzoek wat gebruikt kan worden om mensen te helpen bij wie het alcoholgebruik uit de hand is gelopen. Wanneer de studie is afgelopen, krijgt u een korte beschrijving van de onderzoeksresultaten toegestuurd.

Wellicht vindt u het confronterend om meerdere keren per dag aan te geven hoe u zich voelt en/of wat u gedronken heeft. Mocht u tijdens het onderzoek daar behoefte aan hebben, dan kunt u altijd contact opnemen met de onderzoekers (zie contactgegevens hieronder). Verder kunt u contact opnemen met uw huisarts.

Als u niet wilt meedoen of wilt stoppen met het onderzoek
U beslist zelf of u meedoet aan het onderzoek. Deelname is vrijwillig. Als u niet wilt deelnemen heeft dit geen nadelige gevolgen voor u. Als u wel meedoet, kunt u zich altijd bedenken en toch stoppen, ook tijdens het onderzoek. Dan verwijdert u de app van uw smartphone of tablet en stopt u simpelweg met het invullen van de vragenlijsten. U hoeft niet te zeggen waarom u stopt. De gegevens die tot dat moment zijn verzameld, mogen worden gebruikt voor het onderzoek.

Einde deelname
Uw deelname aan het onderzoek stopt op dag 16 van het onderzoek (de dag waarop gevraagd wordt de eindvragenlijst in te vullen). De dataverzameling wordt afgerond als alle deelnemers klaar zijn.

Krijg ik een terugkoppeling van de resultaten?
Wij zullen u een korte beschrijving sturen van de resultaten wanneer de onderzoeksgegevens zijn verwerkt en het onderzoek is afgerond. Dit kan een jaar duren.

Wat gebeurt er met mijn gegevens?
De gegevens die worden ingevuld zijn niet tot personen herleidbaar. Om uw anonimiteit te waarborgen, wordt geen navraag gedaan naar uw naam, adres of andere persoonlijke gegevens.

Bij deelname aan het onderzoek registreert de app het type apparaat waarmee u de vragenlijsten beantwoordt (merk smartphone/tablet en typenummer). Deze gegevens worden na het downloaden van de gegevens direct uit de dataset verwijderd en niet bij de anonieme onderzoeksgegevens bewaard.

Om te weten in welke fase van de studie u heeft deelgenomen krijgt u bij deelname een onderzoeksnummer toegewezen. Dit onderzoeksnummer is niet persoonlijk en kan daarmee niet gebruikt worden om uw gegevens te herleiden, waardoor anonimiteit bij de verwerking en rapportage van de data gewaarborgd blijft.

Via de startvragenlijstlijst van dit onderzoek worden enkele algemene demografische gegevens verzameld. Het gaat om leeftijd, gender, burgerlijke staat en opleidingsniveau. U kunt deze vragen overslaan als u ze niet wilt beantwoorden.

Het verzamelen, gebruiken en bewaren van uw gegevens is nodig om de vragen die in dit onderzoek worden gesteld te kunnen beantwoorden. De uitkomsten van dit onderzoek zullen worden gedeeld via wetenschappelijke onderzoekspublicaties waarin de gegevens niet tot u te herleiden zijn.

Wanneer het onderzoek resulteert in een wetenschappelijk onderzoeksartikel zal de anonieme data waarop het onderzoeksartikel is gebaseerd, gedeeld worden via het Open Science Framework om het onderzoeksproces transparant en reproduceerbaar te maken. Op deze manier kunnen andere onderzoekers verder onderzoek verrichten. De gegevens die worden gedeeld bevatten geen informatie die tot u te herleiden is. Dit verdere onderzoek zal voor u dus geen gevolgen hebben.

Vertrouwelijkheid van de gegevens
De gegevens die wij verzamelen kunnen u niet identificeren en kunnen als zodanig veilig worden opgeslagen binnen de Open Universiteit. De hoofdonderzoeker (OU-docent) heeft toegang tot de volledige dataset. De studentonderzoeker krijgt toegang tot een selectie van de dataset. Ook instanties die bevoegd zijn om de onderzoeksgegevens te controleren op juistheid zouden de anonieme data mogen inzien als dit nodig is. De onderzoeksgegevens worden minimaal 10 jaar bewaard door de Open Universiteit.

Meer informatie over uw rechten bij verwerking van gegevens
Voor algemene informatie over uw rechten bij verwerking van uw persoonsgegevens kunt u de website van de Autoriteit Persoonsgegevens raadplegen. De privacy disclaimer van de Open Universiteit vindt u via www.ou.nl/privacy .

Hoe kan ik deelnemen?
Wij hopen dat we met deze informatie het belang van het onderzoek duidelijk hebben kunnen maken en u als deelnemer aan het onderzoek mogen verwelkomen.

U kunt zich aanmelden voor het onderzoek door een e-mail te sturen aan alcoholonderzoek@ou.nl U krijgt dan van ons specifieke informatie om – op een zelfgekozen moment - aan het onderzoek te beginnen.

Voor deelname hebben wij uw online toestemming nodig. U kunt deze geven bij de start van het onderzoek. Met uw online toestemming geeft u aan dat u deze informatie heeft begrepen en instemt met deelname aan het onderzoek.

Bij wie kan ik terecht voor verdere vragen?
Bij vragen of opmerkingen kunt u voor, tijdens en na het onderzoek contact opnemen met de onderzoekers via alcoholonderzoek@ou.nl en/of Jenny van Beek (hoofdonderzoeker; zie contactinfo hieronder).

Meer informatie over het privacyreglement van de Open Universiteit en de procedure bij klachten vindt u op de internetpagina van de Open Universiteit (www.ou.nl/persoonsgegevens-disclaimer en www.ou.nl/klachten-en-geschillen).

Alvast hartelijk dank voor uw deelname!

Eerste contactpersoon:
Studentonderzoekers via
alcoholonderzoek@ou.nl

Tweede contactpersoon:
dr. Jenny van Beek
(hoofdonderzoeker)
Jenny.vanBeek@ou.nl
Universitair docent Psychologie
Open Universiteit
p/a Studiecentrum Utrecht
Vondellaan 202
3521 GZ Utrecht

Functionaris voor de Gegevensbescherming (FG): mevr. S.E.M. (Saskia) van der Westen
LLB (e-mail: FG@ou.nl, telefoon 045- 5762431).