________________________________________

We hebben nu een beeld gekregen van het publiek dat erfgoed bezoekt. In hoeverre is het publiek eigenlijk belangrijk voor de erfgoedinstellingen? Laten we hiervoor eens naar de musea kijken. Musea hebben drie hoofdtaken (volgens de definitie van de wereldwijde vereniging ICOM, The International Council of Museums):

1. het verzamelen van objecten
2. het conserveren en wetenschappelijk onderzoeken van deze objecten
3. het toegankelijk maken en presenteren van de aldus verkregen en behouden verzameling voor het publiek

In de loop van de tijd is de aandacht verschoven van collectiebeheer (a en b) naar publieksgerichte activiteiten (c), zoals museumpresentatie, educatief werk en voorlichting. Hierbij zijn sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw marktwerking en marketing (doelgroepen werven en binden) het devies. Het voorstel voor een nieuwe definitie van het museum in 2019, met een sterk accent op het stimuleren van inclusiviteit, kritische dialoog en actieve samenwerking met gemeenschappen, leidde tot veel discussie onder de leden van de ICOM. Deze omschrijving werd namelijk als te politiek ervaren.

Ondanks het feit dat de museumdefinitie benadrukt dat musea non-profit-instellingen zijn, is de stem van het publiek ook steeds zwaarder gaan wegen, omdat het musea – en andere erfgoedinstellingen – geld oplevert. Ten eerste gaat het om rechtstreekse opbrengsten in de vorm van entreegelden, bestedingen in de horeca en aanschaf van souvenirs. Ten tweede levert het publiek ook indirect geld op. Hoge bezoekerscijfers geven namelijk aan dat de instelling bestaansrecht heeft, en dat is weer een belangrijke voorwaarde voor subsidiegevers en sponsoren om een instelling financieel te ondersteunen. De geldstroom van sponsoren is alleen maar belangrijker geworden sinds de forse bezuinigingen die de regering in 2011 op kunst en cultuur doorvoerde.

Bron: Wikimedia Commons - G. Lanting Museumwinkel Noordbrabants Museum (Den Bosch)	Bron: Wikimedia Commons - Txllxt TxllxT Museumcafé van het Victoria & Albert Museum in Londen

De bezuinigingen hebben nog een derde manier in de hand gewerkt waarop het publiek geld in het laatje brengt voor culturele instellingen: crowdfunding. Het gaat hierbij om het investeren van de massa in museale projecten. Door het verkrijgen van een heleboel relatief kleine bedragen van vele mensen, wordt niet alleen geld, maar ook draagvlak verworven.

Hieronder volgt een overzicht van enkele initiatieven tot crowdfunding op het gebied van cultureel erfgoed.

* Crowdfunding bracht 75.000 op, maar als gevolg van de publiciteit die de crowdfunding genereerde, meldden zich belangrijke sponsoren als Robeco en de Turing Foundation.