Digitale didactiek

Door de coronacrisis hebben veel onderwijsinstellingen de reguliere tentamens vervangen door alternatieve tentamens. Het kan dan gaan om mondelinge tentamens op afstand, om essay-opdrachten of om digitale schriftelijke tentamens die bij de student thuis worden afgelegd. Bij de Open Universiteit zijn deze drie vormen van thuistentamens gebruikt. In dit stuk beschrijven we de 'lessons learnt' bij onze digitale tentamens die werden afgenomen met camera-toezicht, het zogenaamd e-proctoring. Onze aanbevelingen hebben vooral betrekking op de wijze van aanbieden, het voorkomen van fraude en de technische randvoorwaarden.

Bij de eerste grote ronde thuistentamens met meer dan 3000 studenten heeft de OU alle kandidaten gevraagd naar hun bevindingen. Op hun antwoorden zijn deze aanbevelingen gebaseerd. Bij de OU zelf hebben ze al tot goede aanpassingen geleid. In de tweede ronde deden zich mede daardoor veel minder problemen voor.

Veel studenten zijn van mening dat thuistentamens een blijvend alternatief zouden moeten zijn voor tentamens die normaliter worden afgenomen in de studiecentra.

Informatie

Studenten die voor de eerste keer een thuistentamen afleggen kunnen stress ondervinden van het voor hen onbekende proces. Zij moeten dus volledig en eenduidig geïnformeerd worden. De informatie moet niet alleen gaan over tijdstippen en normale tentamenvoorschriften, maar ook over de wijze van aanmelden, technische voorwaarden, inloggen, tentamen afleggen, afsluiten etc. Bijzondere aandacht verdienen de maatregelen om mogelijke fraude te beperken.

Zorg ervoor dat alle informatie gemakkelijk en liefst op dezelfde plaats te vinden is.

Uitproberen

Nieuwe processen brengen onzekerheid met zich mee en dat kun je natuurlijk niet gebruiken als je een tentamen aflegt. Het is daarom goed om studenten die voor het eerst een thuistentamen gaan afleggen gebruik te laten maken van een oefenomgeving. Zij kunnen dan vertrouwd raken met de techniek en kunnen bijtijds maatregelen nemen als er iets niet werkt. Daarbij kun je denken aan de kwaliteit van de verbinding, problemen met de microfoon of het geluid en de geheugencapaciteit van de computer. Je kunt ook overwegen om een proeftentamen in de oefenomgeving op te nemen, zodat de student de complete procedure kan doorlopen.

Login-procedure

Studenten blijken soms moeite te hebben om in te loggen in het tentamensysteem. Zorg er dus voor dat de wijze van inloggen helder en eenvoudig is. Voorzie eventueel in een link “loginproblemen”. De kandidaten moeten uiteraard ruim de tijd krijgen om in te loggen.

Identificeren

Voor elk tentamen moet een student zich kunnen identificeren. Thuistentamens vormen daarop geen uitzondering. Geef duidelijk aan welk identificatiebewijs daarvoor gebruikt kan worden en hoe de identificatie verloopt (scan, mail, camera etc.).

Roomscan en cameratoezicht

Surveillance is bij thuistentamens slechts beperkt mogelijk. De studenten zijn wel tijdens het gehele tentamen zichtbaar via hun camera.

Bij de OU-thuistentamens wordt de studenten gevraagd een scan te maken van de ruimte waarin zij zich bevinden. Ook tijdens het tentamen kan een student worden gevraagd nogmaals met de camera door de ruimte te gaan. Dat gebeurt op willekeurige tijdstippen. Het is erg vervelend wanneer een student in de laatste minuten van het tentamen om een roomscan wordt gevraagd. Studenten zijn dan vaak haastig de ontbrekende antwoorden in aan het vullen of willen nog een laatste controle uitvoeren. Roomscans in de laatste minuten moeten dus zoveel mogelijk beperkt worden.

Veel studenten maken gebruik van de ingebouwde camera van hun PC of laptop. Dat is natuurlijk onhandig wanneer je een roomscan moet uitvoeren. Adviseer de studenten daarom een eenvoudige losse camera aan te schaffen.

Studenten zien graag een bevestiging dat hun roomscan in orde is.

Technische problemen

Hoe goed een systeem ook is, technische problemen zijn nooit uit te sluiten. Het kan voorkomen dat een student tijdens het tentamen opeens niet meer verder kan of helemaal uit het systeem geraakt. Een telefonische helpdesk kan dan uitkomst bieden.

Bij terugkomst in het systeem mag het natuurlijk niet zo zijn dat de student opnieuw moet beginnen. Gebruik dus altijd een systeem dat tussentijds de antwoorden opslaat. Sommige systemen doen dat per vraag, ander om de paar minuten.

Hulpmiddelen

Vanwege de fraudegevoeligheid kunnen bij thuistentamens niet alle hulpmiddelen worden toegestaan die bij normale tentamens wel gebruikt mogen worden. Hulpmiddelen als woordenboeken of tekstboeken kunnen bij een regulier tentamen gemakkelijk worden gecontroleerd door een surveillant. Bij thuistentamens kan dat niet. Als er per se hulpmiddelen moeten worden gebruikt, bied deze dan digitaal aan aan de kandidaten.

Hetzelfde geldt voor het gebruik van een kladblok. Een digitaal uitwerkblad kan in de meeste gevallen een goede vervanger zijn. Voor sommige tentamens is dat echter geen bruikbaar alternatief, met name bij vakken waarvoor de student veel met formules moet werken. Een oplossing van dit probleem is de student wel op papier te laten werken en aan het eind een scan of camera-opname van het werk te laten maken. Deze moet dan vervolgens worden ingestuurd.

Lay-out

Bij een digitaal thuistentamen moet de layout helemaal duidelijk zijn. De student moet onmiddellijk kunnen zien waar hij of zij het antwoord moet invullen. Let er ook op dat er in de buurt van een antwoordhokje geen andere aanklikbare gebieden zijn. Dat komt nog wel eens voor en zo kan een student door mis te klikken plots op een andere plek terecht komen.

Uitloggen

Wanneer een kandidaat klaar is met het tentamen, zal hij of zij het werk moeten insturen om vervolgens uit te loggen. Zorg ervoor dat deze na het insturen een bevestiging krijgt dat het werk is ontvangen door de instelling. Een alternatief is dat de student bij het uitloggen een waarschuwing krijgt als zijn of haar werk niet is verzonden of aangekomen.

Voorlopige uitslag

Bij reguliere schriftelijke tentamens kan in veel gevallen al meteen een voorlopige uitslag worden gegeven, zeker bij tentamens met meerkeuzevragen. Dat moet in principe ook kunnen bij thuistentamens. Studenten waarderen dit zeer omdat ze dan snel weten of ze verder kunnen met een volgende cursus of nog eens goed door de tentamenstof heen moeten. Het helpt hen bij de planning van hun studie.