________________________________________

Op onderstaande foto ziet u Paleis Soestdijk. Sinds 2004 stond het lange tijd leeg. Paleis Soestdijk was eeuwenlang eigendom van de Oranjes, maar in 1971 verkocht koningin Juliana het aan de Nederlandse staat. Zij en haar echtgenoot Bernhard bleven er wonen tot in 2004, het jaar dat beiden overleden. Op dat moment stond de rijksoverheid voor de vraag wat de toekomst van het paleis zou moeten worden.


________________________________________

Waarde en keuzes

Het lijkt een overbodige, zelfs onzinnige vraag: ‘Is Paleis Soestdijk cultureel erfgoed?’ De meeste Nederlanders zullen die vraag onmiddellijk met ‘ja’ beantwoorden. Paleis Soestdijk past in de traditionele definitie van cultureel erfgoed: het is een monumentaal gebouw met een rijke geschiedenis die nauw verbonden is met het ontstaan van de Nederlandse monarchie. Zo’n gebouw afbreken of verwaarlozen druist tegen het gezond verstand in.

Maar een bevestigend antwoord op de vraag of Paleis Soestdijk cultureel erfgoed is, roept nog ingewikkelder vragen op. Namelijk, waaróm is Paleis Soestdijk cultureel erfgoed? En waaróm vinden mensen het zo waardevol? Vanwege de geschiedenis van het gebouw? Of om een andere reden? Moet die geschiedenis zichtbaar zijn? Zo ja, hoe dan? Volstaat een kleine tentoonstelling of het vertonen van een historische film over Paleis Soestdijk? Of moet het paleis worden ingericht zoals het in het verleden was? Maar welk verleden dan? Dat van de twintigste, negentiende, achttiende of zeventiende eeuw? En welke functie moet het gebouw krijgen? Moet het een museum worden, gewijd aan de geschiedenis van het Nederlandse koningshuis? Maar zo’n museum bestaat al, dat is Het Loo in Apeldoorn. Als het geen museum wordt, mag het dan een heel andere functie krijgen, zoals een hotel of een congrescentrum? Maar is dat mogelijk zonder dat alle sporen van het verleden, die het gebouw juist zo bijzonder maken, worden uitgewist?

In de onderstaande korte film krijgt u een indruk van het vraagstuk waar de Rijksgebouwendienst voor stond toen zij in 2005 Paleis Soestdijk in beheer kreeg. U kunt zich daarmee ook een beeld vormen van het paleis en de tuinen eromheen.
 

De vele vragen rond het behoud van Soestdijk maken duidelijk hoe complex en veelomvattend het begrip cultureel erfgoed is. Lees daarom eerst de korte uitleg over het kernbegrip: cultureel erfgoed, voordat u verdergaat met het concrete voorbeeld Soestdijk.