Ontwerpen vanuit leerdoelen
Het ontwerpen van onderwijs begint altijd met het vaststellen van de leerdoelen. Daarin formuleer je welk niveau van kennis en vaardigheden de studenten moeten bereiken door bestudering van de leerstof.
De leerdoelen geven richting aan de keuzes die je maakt voor de inrichting van het leerproces.
Hierbij is het erg belangrijk te bedenken in welke vorm je de leerstof aanbiedt, welke leeractiviteiten de studenten moeten uitvoeren om de leerdoelen te bereiken en welke werkvormen, leermateriaal, middelen en media je daarbij kunt inzetten.
Wij spreken in dit verband van de ‘gouden driehoek': inhoud, didactiek en middelen (materiaal en media (ICT) sluiten nauw op elkaar aan)..
De leerdoelen zijn veelal beschikbaar uit de face-to-face situatie. Neem deze als uitgangspunt en probeer ze te vertalen naar online werkvormen.
Keuze van werkvormen voor online onderwijs
Als je werkt in het face-to-face onderwijs ben je vertrouwd met een diversiteit aan didactische werkvormen en daarbij passend leermateriaal. Je bent in staat om het juiste materiaal te selecteren of het zelf te maken.
Het inrichten van online onderwijs is niet wezenlijk anders. Je bent misschien wel minder vertrouwd met de werkvormen en de beschikbare middelen (media, tools) waarmee je online onderwijs vorm kunt geven.
Een goede tip: kies werkvormen en middelen waarmee je de meerwaarde van de digitale mogelijkheden benut. Je kunt bijvoorbeeld opnames van feedbackbesprekingen maken en die online beschikbaar stellen.
Tips bij het kiezen
Deze instructieprincipes kunnen je helpen bij de keuze van geschikte werkvormen en middelen.
- Herhaal de stof vaak en regelmatig.
- Leer in kleine stapjes; deel moeilijke stof op in deelstappen.
- Laat regelmatig en zelfstandig oefenen.
- Stel veel vragen.
- Demonstreer, doe voor hoe je een taak uitvoert.
- Controleer en toets regelmatig.
- Activeer eerder verworven kennis en sluit daarbij aan.
Bedenk wat je wil bereiken: gaat het om kennisoverdracht, uitleg, samenwerking, oefeningen, vragen beantwoorden, toetsen, discussie, uitwisseling, enzovoort?
Wanneer je dit hebt vastgesteld, probeer dit dan te vertalen naar online mogelijkheden. Online omgevingen zijn bij uitstek geschikt om te demonstreren, simuleren, samen te werken en asynchrone interactie te realiseren.
In die omgevingen zijn verschillende tools of functies voorhanden, zoals:
- communicatie- en samenwerkingstools, zoals chat, blog, wiki, discussieforum, virtuele klas
- tools voor de inrichting van toetsen en feedbackstructuren
- mediaplayers voor het afspelen van video- en audio-opnamen
- applicaties voor animaties, simulaties en games.